Hoe kun je olifanten op een veilige en ethische manier observeren op safari?
Olifanten worden beschouwd als een van de meest intelligente en emotionele dieren ter wereld, om nog maar te zwijgen van het grootste land zoogdier. Als een van de grote vijf van Afrika gaan toeristen graag op zoek naar deze vriendelijke reuzen om ze in hun natuurlijke habitat te bekijken. Maar net als mensen genieten olifanten van hun persoonlijke ruimte. Het respecteren van het territorium van een olifant zal meestal leiden tot een positieve interactie, maar een olifant ergeren of te dichtbij komen kan inderdaad erg gevaarlijk zijn.
Als je reis door Afrika een Big Five-zone omvat, raden we je aan onze lijst met richtlijnen voor het veilig spotten van olifanten te lezen. Deze tips zullen je niet alleen beschermen, maar ze zullen er ook voor zorgen dat je een plezierige, gedenkwaardige ontmoeting beleeft met een van Afrika’s meest geliefde diersoorten.
Hoe benader je een olifant
Altijd
- Vertraag je snelheid zodra je een olifant ziet. Probeer ze niet haastig te naderen.
- Doe de motor uit, ga rustig zitten en observeer de olifant
- De aanbevolen afstand tussen jouw voertuig en de olifant is minimaal 80-100 meter om eerst de stemming van de kudde in te schatten. Als je ziet dat ze rustig zijn dan kun je ze tot ca 50-60 meter naderen. Als ze zich op hun gemak voelen zullen ze soms dichterbij komen.
- Zorg dat je altijd een uitweg op het oog hebt voordat je de motor afzet. Met andere woorden: bepaal al je exit strategie voordat je stil gaat staan.
- Blijf uitkijken naar de rest van de omgeving of er niet van achteren andere olifanten naderen.
- Geef olifanten altijd voorrang als ze de weg oversteken.
- Rij rustig weg wanneer je merkt dat de olifant(en) onrustig worden.
- We raden aan om een olifantenstier in musth veel meer ruimte te geven dan normaal (minimaal 100 meter) omdat ze door hun verhoogde testosteronniveau kort gehumeurd kunnen zijn.
- Probeer olifantenstieren te vermijden op de weg. Beter om om te keren en een alternatieve route te vinden dan de olifant in te halen.
- Wees geduldig met olifanten en respecteer hun ruimte.
- Gebruik je gezonde verstand en wees geduldig met de olifanten die je tegenkomt.
Nooit
- Parkeer je olifant nooit in het midden van een kudde of looproute.
- Sluit een olifant nooit in wanneer een ander voertuig nadert.
- Blokkeer nooit de richting waar de olifant naartoe loopt.
- Rij of parkeer nooit middenin een olifantenkudde.
- Rij/volg nooit langere tijd achter een of meerdere olifanten
- Geef nooit flink gas (hard geluid) in de buurt van een olifant.
- Probeer nooit met opzet een olifant van de weg af te “duwen”.
- Rij nooit harder dan een olifant loopt.
- Rij nooit van de weg af of verlaat het voertuig om dichterbij de olifant te komen.
- Maak nooit geluiden of snelle, schokkerige bewegingen om hun aandacht te trekken.
- Schreeuw nooit in de buurt van een olifant.
- Hang nooit uit het raam of dakraam in de buurt van een olifant tenzij je gids dat goedkeurt.
Hoe kun je zien of een olifant relaxt is?
Meestal zijn olifanten gewend geraakt aan menselijke aanwezigheid, vooral in plaatsen als het Krugerpark of Addo Elephant Park, waar ze regelmatig bezoek krijgen van toeristen. Wanneer ze zich op hun gemak voelen in de aanwezigheid van mensen, zullen ze doorgaans hun dagelijkse activiteiten uitvoeren en jouw voertuig negeren.
Je kunt zien of een olifant relaxt is wanneer:
- de ogen zijn neergeslagen op een ontspannen, luie manier;
- de achterbenen gekruist zijn en ze op een been lenen;
- de olifant geconcentreerd is op de vegetatie wat hij/zij wil eten, en weinig aandacht schenkt aan de mens;
- de olifant aan het eten is met zijn rug naar de toeschouwer, meestal met zijn kop lager dan de schouder;
- de staart rustig zwiept.
Hoe kun je zien of een olifant zich onrustig en ongemakkelijk voelt?
Olifanten zullen hun lichaamstaal gebruiken om te communiceren als ze zich ongemakkelijk voelen in jouw aanwezigheid. Deze houdingen en gebaren worden beschouwd als tekenen van angst en geven aan dat een olifant aan het beoordelen is of je een bedreiging vormt of niet. Zorg er in deze gevallen voor dat het voertuig op een aanzienlijke afstand van de olifant is uitgeschakeld. Wees zo stil mogelijk en zorg dat je de olifant voldoende ruimte geeft.
- Kin een klein beetje naar boven gericht, oren meer gespreid
- Vegetatie aan het breken is zonder daadwerkelijk te eten
- Voorvoet opgeheven en onrustig schommelend
- Eigen gezicht aanraken met slurf
- De punt van de romp heen en weer draaien
- Opheffen/verstijven van de staart
Olifanten zullen ook gebruik maken van lichaamstaal om aan te geven dat je ze hebt verergerd of geërgerd. Als een van deze gebaren wordt weergegeven, moet je je langzaam terugtrekken uit de buurt van de olifant.
- Oren gespreid op 90 graden van het lichaam en naar de tegenstander gericht. Je kunt dit als een zeer ernstige bedreiging beschouwen als de slagtanden ook naar je gericht zijn. (Verwar dit niet met klapperen met de oren, wat ontspannen olifanten doen om af te koelen.)
- Het hoofd omhoog om er groter uit te zien, met de kin omhoog om naar de tegenstander te ‘kijken’.
- Getrompetter
- De romp naar voren zwaaien naar de tegenstander
- Stof, takken of voorwerpen rechtstreeks in de richting van de tegenstander gooien. Probeer dit niet te verwarren met ontspannen olifanten die meestal stof op zichzelf gooien
- Het hoofd en de slagtanden door de vegetatie gooien om hun kracht te demonstreren
- In de grond prikken is een veel voorkomend en ernstig teken van agressie. In dit geval zullen olifanten buigen of knielen en hun slagtanden in de grond duwen.
Het verschil tussen een nep aanval en een echte aanval
Nep aanval
Olifanten hoeven niet altijd aan te vallen met de bedoeling contact te maken met de tegenstander. In sommige gevallen geven ze een waarschuwing om aan te geven dat ze niet tevreden zijn. In deze scenario’s zal de olifant naar het voertuig rennen en dan abrupt stoppen in een hoge positie met hun oren gespreid. Ze schoppen mogelijk ook tegen stof met een van hun voorpoten of zwaaien hun kofferbak naar het voertuig. Een schijnlading gaat ook meestal gepaard met getrompetter.
We advise that you take mock charges seriously as they could transition into a real charge if the elephant continues to feel threatened or aggravated. Do not rush away from the sighting, but rather retreat cautiously until you are a considerable distance away from the elephant.
Echte aanval
Het grootste verschil in lichaamstaal tussen een echte en een neplading is de plaatsing van de oren. Als een olifant je echt aanvalt, zullen hun oren tegen hun lichaam worden geplaatst wanneer ze naar het voertuig rennen. De stam wordt strak opgerold (zodat hij niet in de weg zit), het hoofd wordt laag gehouden en de slagtanden wijzen naar het voertuig. Een echte aanval is snel en stil, dus let op vroege waarschuwingen voordat de olifant de behoefte voelt om aan te vallen.
Hoe weet je of een olifantenstier in musth is?
Het woord ‘musth’ is afgeleid van het Sanskrietwoord voor bedwelmd en wordt gebruikt om te beschrijven wanneer gezonde stierolifanten een verhoogde staat van reproductieve hormonen ervaren. Zodra een volwassen stier volwassen is, zullen ze dit fenomeen jaarlijks ervaren.
Je kunt meestal zien dat een stier in musth is als ze een grote olieachtige substantie afscheiden van hun slaapklieren (zijkanten van hun hoofd), en als ze een gestage straal urine langs hun achterpoten hebben. Olifanten zijn doorgaans energieker, agressiever en onvoorspelbaarder als ze in musth zijn vanwege een toename van de testosteronniveaus. Het is het beste om olifanten in musth waar mogelijk te vermijden.
Hoe om te gaan met gevaarlijke olifanten ontmoetingen?
Hoewel je misschien al onze aanbevolen richtlijnen volgt, is het niet altijd mogelijk om een negatieve ontmoeting met een olifant te vermijden. Hoewel elke situatie uniek kan zijn, raden we de volgende richtlijnen aan wanneer je je in een bedreigende situatie bevindt:
- Wanneer een olifant jouw voertuig nadert en je het gebied niet kunt verlaten, is het belangrijk om kalm te blijven. Concentreer je op diep ademhalen en probeer geen plotselinge bewegingen te maken. Wacht tot de olifant is vertrokken voordat je probeert de plek te verlaten;
- Blijf staan wanneer een olifantenspot je aanvalt. Als de olifant is gestopt, wacht dan even voordat je weggaat. Als je te vroeg achteruitrijdt of wegrijdt van de olifant, kan de olifant jouw voertuig aanvallen en achtervolgen;
- In zeer ernstige gevallen, zoals wanneer een olifant je aanvalt, kun je proberen op de zijkant van je voertuigdeur te tikken en je stem op een assertieve toon te verheffen (pas op dat je niet schreeuwt, maar je stem streng verheft). Blijf kalm, want agressieve tonen kunnen de olifant nog bozer maken. Zodra de olifant is afgeleid, maak je van de gelegenheid gebruik om de plek te verlaten.
Wat doe je wanneer een olifant je kampeerplek nadert
In veel grote wildgebieden in Zuidelijk Afrika zijn de campings niet omheind. Dit betekent dat wilde dieren de camping op elk moment kunnen bezoeken, inclusief olifanten. Hoewel dit een wonderbaarlijk opwindende ervaring kan zijn, kan het hebben van zo’n groot dier van dichtbij niet goed zijn voor je hartslag.
- Als een olifant je kampeerplaats nadert, blijf dan stil. Benader de olifant niet en probeer hem niet weg te jagen;
- Als je je ongemakkelijk of bedreigd voelt door een naderende olifant, beweeg dan langzaam naar de auto en stap rustig in;
- Voer nooit maar echt nooit een olifant;
- Het is het beste om geen vers fruit mee te nemen naar een camping waar olifanten bekend staan als regelmatige bezoekers. Als je echter merkt dat je toch een zak met sappige lekkernijen hebt, bewaar ze dan in een luchtdichte container of in de auto;
- Berg al je afval ’s nachts op in de auto.
Onthoud deze 5 credo’s voor het observeren van olifanten:
1. Respecteer de olifant en gebruik je gezonde verstand;
2. Wees een beleefde gast en onthoud dat je je in het leefgebied van de olifant bevindt;
3. Geef een olifant altijd voorrang;
4. Olifanten waarderen stilte, geduld en trage bewegingen;
5. Kom niet in de persoonlijke ruimte van de olifant en houdt afstand.
Self drive door Afrika
Ben je toe aan het spotten van olifanten? Neem contact met ons op en vraag naar de mogelijkheden. Of laat je verleiden door onze standaard reizen en voorbeeldroutes!
Bron: Bushlore